Dicle Üniversitesi Sosyal Araştırmalar Merkezi (DÜSAMER) anayasa değişiklik paketi ve referandum algısı konusunda yaptığı araştırmanın sonuçlarını açıkladı. Araştırmaya göre Diyarbakır halkının yüzde 87'si 12 Eylül'de yapılacak referandumu 'daha demokratik bir anayasa için hazırlık' olarak görüyor. Katılımcıların yüzde 58'i muhalefet partilerinin anayasa değişikliğine karşı çıkmasını yanlış bulurken, katılımcıların yarısından fazlası (yüzde 53) referandumda 'hayır' kararı alan partilerin, tabanlarıyla görüş ayrılığı içinde olduğunu düşünüyor. Bir önceki seçimde DTP'ye oy verenlerin yüzde 30'u referandumda 'evet' oyu kullanacağını belirtiyor.

Doç. Dr. Behçet Oral, Doç. Dr. İlhan Kaya, Yrd. Doç. Metin Gültekin, Yrd. Doç. Celal Çayır ve Yrd. Doç. Alaattin Dikmen tarafından Diyarbakır'da 1040 kişiyle görüşülerek hazırlanan araştırmada seçmenin eğilimler ortaya konuldu. Doç. Dr. İlhan Kaya, düzenlediği basın toplantısında anketin sonuçlarını açıkladı.

Anketin sosyal bilimler alanında çalışan altı öğretim üyesinin koordinatörlüğünde, 22 kişilik bir ekip tarafından, yaklaşık bir aylık zaman diliminde yapıldığını anlatan Kaya, yaş ve cinsiyet temsil oranlarının belirlenmesinde TÜİK verilerinden yararlanıldığını, bu verilere dayanarak, anket uygulanacak kişilerin yaş ve cinsiyet oranlarının genel nüfusu temsil edecek şekilde olmasına özen gösterdiklerini kaydetti.

Kaya'nın verdiği bilgiye göre; ankete katılanların yüzde 60'ı 21 Mart 2009 yerel seçimlerinde DTP'ye, yüzde 23'ünün AK Parti'ye, yüzde 3'ü CHP ve yüzde 1'i ise MHP'ye oy veren bireylerden oluşuyor. Ankete katılanların yüzde 67'si çok gerekli olmak üzere, toplam yüzde 89'u yeni bir anayasaya ihtiyaç olduğunu düşünüyor. Katılımcıların yüzde 48'i 'evet', yüzde 39'u 'kısmen' olmak üzere, toplamda yüzde 87'si bu değişiklik paketinin daha demokratik bir anayasa için hazırlık olduğu düşüncesinde.

REFERANDUM DEMOKRATİK AÇILIMIN PARÇASI

Araştırmada seçmenlere demokratik açılım ile ilgili sorular da soruldu. Ankete katılanların yüzde 89'u anayasa değişiklik paketinin hükümetin başlattığı demokratik açılımın bir parçası olarak algıladığını açıkladı. Araştırmaya göre; halkın yüzde 8'i yargının tutumunu, yüzde 22'si muhalefetin tutumunu, yüzde 25'i hükümetin tutumunu ve yüzde 33'ü ise ordunun tutumunu 'yeni bir anayasa yapılamamasının önündeki en önemli engel' olarak görüyor.

REFERANDUM, KÜRT SORUNUN ÇÖZÜMÜNE KATKI SAĞLAR

Anayasa değişiklik paketinin içeriğine yönelik sorulan sorulara da oldukça ilginç cevaplar verildi. Katılımcıların yüzde 83'ü anayasa değişikliğinin darbe mağdurlarına hak arama imkânı sağlayacağını düşünüyor. Katılımcıların yüzde 35'i 'evet', yüzde 28'si 'kısmen' olmak üzere toplamda yüzde 63'ü anayasa değişikliğinin Kürt sorunun çözümüne katkı sağlayacağını dile getirdi.

Ankete katılanların yüzde 48'i referandumda 'evet', yüzde 16'sı 'hayır' diyeceğini, yüzde 36'sı ise ise referandumu 'boykot' edeceğini belirtti. Bunların içinden, Mart 2009 yerel seçimlerinde DTP'ye oy vermiş olan katılımcıların yüzde 30'u referandumdaki kararının 'evet' olacağını söyledi.

EĞİTİM ORANI ARTIKÇA EVET ORANI DA ARTIYOR

Diyarbakır'daki seçmenin eğitim durumuna göre de eğilimi tespit edildi. Buna göre; eğitim oranı arttıkça, katılımcılar arasında anayasa değişikliğine destek oranının arttığı görüldü. Araştırmada okuma yazma bilmeyenler anayasa değişikliğine en düşük (yüzde 42 evet) desteği sağlarken, ilköğretim (yüzde 45 evet), ortaöğretim (yüzde 50 evet) ve üniversite mezunu (yüzde 54 evet) olanlarda eğitim düzeyine bağlı olarak, destek oranları artıyor.

Katılımcıların yüzde 58'i ise muhalefet partilerinin anayasa değişikliğine karşı çıkmasını yanlış bulurken, katılımcıların yarısından fazlası (yüzde 53) referandumda "hayır" kararı alan partilerin, tabanlarıyla bu konuda görüş ayrılığı içinde olduğunu düşünüyor. Katılımcıların yarısına yakını (yüzde 49) BDP'nin referandumu boykot kararını doğru bulurken, yüzde 38'lik bir kesim ise yanlış bulmakta. Bunların içinden, Mart 2009 yerel seçimlerinde DTP'ye oy vermiş olan katılımcıların ise yüzde 23'ü BDP'nin aldığı boykot kararını yanlış buluyor.

Seçmenlerin referandumdaki tutumlarını belirlemede parti kararlarını dikkate alıp almayacakları yönündeki soruya verilen cevaplar oldukça dikkat çekici. Katılımcıların yüzde 33'ü anayasa değişikliğini oylarken daha önce oy verdiği partinin kararına uymayacağını, yüzde 57'si uyacağını belirtirken, yüzde 10'nu da partisinin kararına uyup uymama konusunda kararsız olduğunu belirtti.

DTP'YE OY VERENLERİN 'EVET' ORANI YÜKSEK

Doç. Dr. İlhan Kara anketin sonucunu ise şöyle değerlendirdi: "Sonuç olarak ankete katılanların büyük çoğunluğu yeni bir anayasanın gerekliliğine inanmaktadır ve bu paketin daha demokratik bir anayasa yapma bakımından bir hazırlık olarak değerlendirilebileceğini düşünmektedir. Ayrıca referandumda "evet" diyeceklerini ifade eden katılımcıların oranı, AKP'nin 2009 yerel seçimlerinde Diyarbakır?da aldığı oy oranından daha yüksektir. Referandumda destekledikleri partinin kararlarına uyma eğilimi DTP'ye oy vermiş katılımcılar arasında oldukça yüksek olmasına rağmen, referandumda "evet" kararının en yüksek oranda ifade edildiği görülmektedir."