"Kanserin çaresi bulundu ama büyük bir endüstri olduğu için açıklanmıyor." Kanser hastaları ve yakınlarının onkoloji koridorlarındaki zorunlu mesailerinde sıkça dile getirdikleri bir düşüncedir bu. Peki, bu kanı gerçek olabilir mi, yoksa bir şehir efsanesinden mi ibaret?

2000'li yılların başlarında Türkiye'deki ölüm nedenlerinin % 12'si kanserden kaynaklanırken bugün rakam % 20. On yılda gerçekleşen % 8'lik bu artış, kanser tehdidinin giderek arttığının en iyi göstergesi.

Kanser bir taraftan çığ gibi büyürken, diğer taraftan da hastalıkla ilgili bilgiler kafa karıştırıcı olabiliyor. Kanserden korunmada etkili olduğu açıklanan bir şey kısa süre sonra ‘zararlı' ilan edilebiliyor. Son günlerde sıkça konuşulan brokoli özelindeki antioksidan polemiği gibi.

Bir tarafta da özellikle zamanlarının önemli kısmını onkoloji kliniklerinde geçirmek zorunda kalan kanser hastaları ve yakınlarının sık sık dillendirdiği, "Aslında kanserin çaresini buldular ancak bu pahalı tedaviden yararlanan kesim yani uluslararası ilaç sermayedarları ve bağlı çevreler açıklanmasını istemiyor" şeklinde yaygın bir kanı var.

Ntvmsnbc'den Tülay Karabağ, 4 Şubat Dünya Kanser Günü'nde kanserdeki gidişatı ve kafaları kurcalayan soruları konunun uzmanlarına sordu. Hasta ve yakınlarının en çok merak ettiği, ‘kanserin çaresi bulundu da saklanıyor mu' sorusuna Türk Tıbbi Onkoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Pınar Saip'in cevabı:
 

PROF. SAİP: ÇARE BULUNSAYDI AÇIKLANIRDI

"Öncelikle kanser tek bir hastalık değil. Seyri, huyu, tedavisi çok farklı olan hastalık topluluğuna verilen genel bir ad. Bu nedenle tek bir ilaçla bütün kanserlerin tedavisi mümkün değil. En sık görülen meme kanserinin bile kendi içinde bilinen en az beş çeşidi var. Ayrıca bunu keşfetmiş bir ilaç firması varsa zaten köşeyi döner, neden açıklamasın ki? Dünyanın bugün geldiği iletişimdeki gelişmeler bu tür bilgilerin gizli kalmasını imkansız kılıyor. Artık ilaç araştırmaları yapmak çok zor, büyük bir sermaye gerektiriyor. İlaç çalışmalarına getirilen kısıtlamalar nedeniyle akademisyen kaynaklı ilaç çalışmaları yapmak mümkün olmuyor. Bu nedenle daha çok ticari değeri olan çalışmalar ağırlıklı olarak yapılmakta. Hükümetler akademi kaynaklı ilaç çalışmalarını özendirecek tedbirler almalı."

PROF. GÜLLÜ: ÇARE OLSAYDI HOCALAR KANSERDEN ÖLMEZDİ

Kanser profesörlerinin ve ilaç patronlarının da kanserden ölebildiğini belirten ve "Çare bulunsaydı, onlar ölmezdi" diyen İç Hastalıkları ve Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. İbrahim Güllü'nün yaklaşımı, "Unutmayalım ki hastalığın tedavisini bilip de saklıyorlar denen ilaç endüstrisi patronlarının veya kanser hocalarının kendileri ya da en sevdikleri de kanserden ölebiliyor. Çare biliniyor olsa bu insanlar nasıl ölür… Bir patron kendisi veya sevdiği biri kanserden ölüyorken, ‘çareyi açıklarsam firmam zarar eder' diye bir mantık yürütüyor olabilir mi? Ayrıca hangi ilaç endüstrisi sahibi dünyanın en zengini olmak istemez? Çünkü kanserin bir ilacı varsa hiç vakit kaybetmeden istediği fiyattan bütün dünyaya pazarlar, tüm diğer firmaları alt eder ve dünya piyasasına hakim olur, kimse itiraz da edemez" şeklinde oldu.

PROF. DEMİR: BİLİMİN GİZLENMESİ MÜMKÜN DEĞİL

Soruya Türk Tıbbi Onkoloji Derneği Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Gökhan Demir'in yorumu: "Bu, ‘Amerikalılar marslıları biliyorlar, onlarla ilişki içindeler ama dünyadan saklıyorlar' gibi bir şehir efsanesi. Bilimin gizlenmesi, örtbas edilmesi mümkün değil. Böyle bir şey olsa, zaten bunu gerçekleştiren firma en büyük kazancı sağlayacak, böyle bir bilgiyi niye saklasın?"

PROF. DEMİRKAZIK: BİR İLAÇ 1 MİLYAR DOLARA MAL OLUYOR

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı'ndan Prof. Dr. Ahmet Demirkazık konuyu, "Bu bir komplo teorisi. Böyle bir şey yok. Bir kanser ilacı geliştirilmesi 1 milyar dolardan fazlaya mal oluyor. Bir ilacın geliştirilip ortaya çıkmaması söz konusu olamaz. Birkaç sene sonra çıkabilecek ilaçları biz onkologlar şimdiden zaten biliyoruz" şeklinde değerlendirdi.

PROF. ABACIOĞLU: SPEKÜLASYONA AÇIK BİR KONU

Radyasyon Onkoloğu Prof. Dr. Ufuk Abacıoğlu'nun yorumu ise şöyle: "Bence bu bir şehir efsanesi. Kanser tek bir hastalık değil ve son derece karmaşık mekanizmaların rol aldığı bir sistem. Kanser, toplumu bu kadar yaygın şekilde etkilediğinden, bilimsel olmayan spekülasyonların da fazlasıyla yapıldığı bir konu."

İLAÇ FİRMALARI NE DİYOR?

Bu sorununun en önemli muhataplarından biri de kuşkusuz kanser ilaçlarını üreten firmalar. Ancak ulaştığımız üç büyük ilaç firmasının yetkilileri uluslararası bağlantılarını öne sürerek bu konuda görüş bildirmek istemedi. Pfizer'ın Türkiye Medikal Direktörü Dr. Turgay Aydınlar ise firma olarak dünyanın her yerinde akademik kurumlarla, bireysel araştırmacılarla, ortak araştırma gruplarıyla, hükümetlerle ve lisans veren ortaklarla işbirliği içinde çalıştıklarını söyledi.

DR. AYDINLAR: HEKİMLERLE AYNI GÖRÜŞTEYİZ

Kanserde kişiye özel tedavi devrinin başladığını, artık her hastaya aynı tedavi yerine, farklı mutasyona sahip kişilere farklı tedavi çağına girildiğini söyleyen Dr. Aydınlar, "Yalnızca kanser tedavileri değil, kanseri önleyici keşifler için de çalışıyoruz. Araştırmalar sürdükçe moleküler onkoloji ve genetik bilimi geliştikçe biz de pek çok yeni şey öğreniyoruz. Tüm bunların ışığında bizim bu soruya cevabımızın ancak ülkemizde ve dünyada hizmet vermekte olduğumuz tüm hekimlerimiz ile paralel doğrultuda olduğunu söylememiz mümkündür" dedi.

DR. WATSON’IN AÇIKLAMASI EZBER BOZDU

Bir taraftan tedavi yöntemleri tartışılırken bir taraftan da kanserin engellenemez artışı karşısında nasıl bir yol izlenmesi gerektiğine kafa yoruluyor. Hastalıkla ilgili bilgilerin sık sık değişiyor olması ise kafaları karıştıran bir diğer nokta. Son zamanlarda DNA'nın şifresini çözen Nobel ödüllü Biyolog James Watson'un açıklamalarıyla başlayan brokoli ve antioksidanlar üzerinden yürüyen tartışma buna en iyi örnek.

'Antioksidanlar kanseri öldürmüyor, tetikliyor'

Uluslararası ve yerel basında, ‘Nobelli biyologdan ezber bozan açıklama', ‘Brokoli kanser yapıyor' başlıklarıyla yer alan haberlerde Dr. Watson'un, daha önce kansere karşı önerilen antioksidanların çok tüketildiğinde kansere yol açtığına dair görüşleri belirtilmişti.

ANTİOKSİDAN İYİ Mİ KÖTÜ MÜ?

Hastalıkta ilgili bilgilerin değişkenliğine işaret eden ve "Bir dönem kanserle mücadelede iyi olduğunu düşündüğümüz şey, bir süre sonra iyi gelmeyebiliyor" diyen Prof. Demir, brokoli gibi doğal ve işlenmemiş gıdaların kanserojen olmadığını söyledi. "Ama çok yüksek oranda antioksidan kullanılması kansere iyi mi geliyor, kötü mü geliyor bunu bilen yok" diyen Demir'in aktardıkları:

KANSER TEDAVİSİ 'SİL BAŞTAN'

PROF. DEMİR: DOĞAL BESLENMENİN DIŞINA ÇIKMAYIN

"Çünkü kanserleşme sürecinde bazı etkileşimler olabiliyor. Mesela biz bir dönem yüksek doz C vitamininin kanseri tedavi edebileceğine inanıyorduk ancak C vitamininin kansere çok fazla iyi gelmediğini gördük. Özellikle kemoterapi sırasında C vitamini verdiğinizde kemoterapinin etkinliği azalıyor. Bir dönem yüksek doz A vitamininin akciğer kanserinden koruyucu olduğunu düşünüyorduk ama yüksek doz A vitamini verildiğinde bazen hastaların kötüleştiğini görüyoruz. Yani doğal, sağlıklı beslenmenin dışına taşmadan, başka bir şeyle vücudu fazlaca etkilemeden yaşamakta fayda var. Söz konusu çalışmada da zaten ‘Bir yiyeceği tadını beğendiğiniz için ve ihtiyacınız olduğu kadar yiyin' deniyor. Yani günde 20 kilo brokoli yemeye çalışırsanız bunun vücuda zarar vereceği açık. Ancak brokoliyi de diğer doğal besinler gibi dozunda yerseniz zarar değil, yarar sağlarsınız."

TEHLİKE GİDEREK BÜYÜYOR

PROF. ABACIOĞLU: FAZLA MİKTARDA E VİTAMİNİNE DİKKAT

Çalışmalarda antioksidanların koruyucu ya da iyileştirici etkilerinin gösterilemediğini belirten Prof. Dr. Ufuk Abacıoğlu, "E vitamininin dışarıdan alınmasının kanser riskini arttırabileceğine dair sonuçlar var" derken, Prof. Dr. Pınar Saip'in değerlendirmesi şöyle oldu:

PROF. SAİP: VİTAMİN DESTEĞİ İLE İLGİLİ KANIT YOK

"Kanser olmayan kişilerde antioksidanların ve vitaminlerin kanser gelişimini engellediğine dair tartışma halen sürmekte.

Vitamin desteği yapılan kişilerde kanser gelişmesinin önlendiğine dair kuvvetli bir kanıt yok. Genel görüş; vitaminlerin taze sebze ve meyveler şeklinde tüketilmesi yönünde. Open Biology dergisinde 8 Ocak 2013'te yayınlanan yazısında Dr. Watson, özellikle ileri evre kanser tedavilerindeki başarısızlığın önemli bir nedeninin, ortamdaki artmış antioksidan içeriği olabileceğini belirtiyor. Bu nedenle antioksidan kullanımının kanseri önlediği mi yoksa sebep mi olduğu sorusunun sorulması gerektiğini söylüyor."

YABAN MERSİNİNİ LEZZETLİ OLDUĞU İÇİN YE!

"Vitaminlerin kemoterapi veya radyoterapinin etkisini azalttığını ya da çoğalttığını savunan çeşitli araştırmalar olmakla birlikte, çoğunlukla bir etkisi olduğu gösterilememiştir" bilgisini aktaran Prof. Saip, Dr. Watson'ın Open Biology'deki yazısını güncel bir örnek vererek bitirdiğini hatırlatıyor: "Yaban mersini kanseri önlediği için değil, lezzetli olduğu için tüketilmeli."