Efsanelerle gündeme gelen Van Gölü’nden canavar değil uranyum çıktı. Bilim adamları gölde kirlilik ararken 7.5 milyar dolarlık uranyum buldu. Türkiye’de kurulacak nükleer santralde bu uranyumun kullanılması için de çalışma başlatıldı. Elazığ Fırat Üniversitesi’nden Kimyager Prof. Dr. Mehmet Yaman’ın geçtiğimiz ay uluslararası hakemli bir dergi olan Clean-Journal’da Van Gölü’nde yüksek oranda uranyum olduğuna ilişkin bir makalesi yayınlandı.

TÜBİTAK’TAN DESTEK İSTENDİ

Yaman ve ekibi 2 yıl boyunca Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki tüm göl ve akarsuları tahlil etti. Tahlil sonucunda Dicle ve Fırat’da litrede 1 mikrogramdan az, Van Gölü’nün 30 ayrı noktasından alınan suda ise ortalama litrede 76 mikrogram uranyum bulundu. 2008 yılında Van Gölü’ndeki kirliliği araştırmak için laboratuarda analiz yaparken yüksek oranda uranyum tespit eden Prof. Yaman çalışmalarını 3 yıl boyunca sessizce yürüttü. Uranyum çalışmasının sonuçları dünyaca kabul gören bir dergide yayınlayarak güvenceye aldı. Yaman’a İstanbul Teknik Üniversitesi’nden de destek geldi. TÜBİTAK’tan da araştırma desteği istendi.

ÖZEL PROJE BAŞLATILDI

Araştırmacılar, Van Göl’ünde uranyumu toplayacak polimerik bir reçine çalışması başlattı. Bu polimerin hammadesi İzmir Aliağa’daki fabrikadan alınıp modifiye edilecek. Böylelikle Türkiye kuracağı Nükleer reaktörlerinde kullanılacak olan uranyum hammadesini dışarıdan almayacağı gibi ihracatını da yapabilecek. Prof. Dr. Yaman, eşinden bile gizlediği uranyum araştırmasının ayrıntılarını SABAH’a anlattı. Yaman, şöyle konuştu: “Açıkçası böyle bir sonuç beklemiyordum, şok oldum. Aylarca ne yapacağımı kime söyleyeceğimi bilemedim. Daha önce MTA’nın ve Almanların Van Gölü’nde uranyum araştırması olmuş ama sonuçları yayınlanmamış. Gizlendiğini düşündüm, korkuttu beni. O yüzden araştırma sonuçlarımı uluslar arası bir bilimsel dergiye gönderdim. Şimdi yapılması gereken bu uranyumu çıkartmak. Gölde yapılacak daha pek çok araştırma var” Türkiye’nin 50 yıllık uranyum ihtiyacını karşılıyor Maden Tetkik Arama (MTA) Türkiye’nin karadaki toplam uranyum miktarının 9 bin ton olduğunu tahmin ediyor. Yozgat Sorgun’da da ilk uranyum araması başladı. Ancak henüz Türkiye’de uranyum madeni tespit edilerek çıkartılmadı. 5 bin megawatt bir santral için yılda bin ton uranyuma ihtiyaç var. Uranyumun kilogramı 220 dolara kadar çıkıyor. Ancak ortalama 150 dolardan bile hesaplansa Van Gölü’nde bulunan 50 bin tonluk rezerv 7.5 milyar dolar ediyor.