Roma'daki Ömer Muhtar

Libya lideri Muammer Kaddafi hayatının golünü İtalya deplasmanında attı: Kırk yıllık iktidarında ilk kez İtalya'yı ziyaret eden Kaddafi, uçaktan yakasında "Ömer Muhtar'ın İtalyanlar tarafından zincirlenmiş haldeki fotoğrafı" ile inerek kendisini karşılayan İtalya Başbakanı Berlusconi'ye büyük şok yaşattı.

Dahası var:

Kaddafi ile birlikte İtalya'yı ziyaret eden heyette Ömer Muhtar'ın 94 yaşındaki oğlu Muhammed Ömer el-Muhtar da yer aldı.

1931'de idam edilen Ömer Muhtar, Libya'da İtalyanlara karşı yürütülen direniş hareketinin önderiydi…

1922'de İtalya'da iktidara gelen faşistlerin Libya'daki sömürgeleştirme politikasına karşı bir yıl sonra başlattığı mücadele ile dikkatleri çekti.

1931'de bir çarpışmada yaralanarak İtalyanlara esir düşen Ömer Muhtar General Graziani'nin başkanlığındaki bir savaş mahkemesince ölüme mahkum edildikten sonra asılmıştı.

Ömer Muhtar, ölüme gittiği esnada bile zalimlere karşı dik duruşundan milim sapmamış, kahramanca mücadelesiyle efsaneleşmiş bir isimdi.

Libya halkı için, sömürgeci güçlere direnişin sembolü oldu, Ömer Muhtar…

Libya'nın "ne zaman ne yapacağı kestirilemeyen" lideri Kaddafi, İtalya'ya çarpıcı bir hareket çekerek "diplomasi golü" attı; sembolik biçimde "Ömer Muhtar'ın intikamını" da aldı.

*

İslam dünyasında iki filmin yeri ayrıdır.

Uzun yıllar boyunca kitleler üzerinde büyük etki yapmış olan "Çağrı" ve "Çöl Aslanı: Ömer Muhtar" adlı filmler hâlâ daha ilk günkü heyecanla seyredilir…

Her iki filmin de yönetmenliğini yapan Mustafa Akad'ın birkaç yıl arayla "Hazreti Hamza ve Ömer Muhtar rolleri için" Anthony Quinn'i tercih etmesi İslam ülkelerinde ünlü aktöre farklı bir gözle bakılmasına neden olmuştu.

Aktörlük kariyerinde birbirinden farklı rolleri başarıyla oynamış olan Anthony Quinn bu filmlerdeki rolleriyle o denli özdeşleşmişti ki; hatıratında "Milyonlarca Müslüman'ın inancı sayesinde benim de kendime inancım yeniden var oldu" diye yazmıştı.

"Çağrı" filminin, İslam dünyasında Anthony Quinn'in yıldızını parlatmasının ardından Quinn-Akad ikilisi bir başka projede yeniden birlikte olmuşlardı.

Ömer Muhtar'ın öyküsünü anlatan film işte böyle doğdu.

Mustafa Akad'ın, -Muammer Kaddafi'nin desteğini almış bir yönetmen olarak 'Ömer Muhtar' projesini Libya liderine kabul ettirebilmek için "cin gibi bir planı" uygulamaya koyduğunu Quinn'in anılarından öğreniyoruz.

Kaddafi'nin Ömer Muhtar'a büyük ilgi duyduğunu bir şekilde öğrenmiş olan Akad, Anthony Quinn'e "çok ince bir numarada" rol vermişti:

"-Mustafa Akad, o dönemde Ömer Muhtar'ın Libya halkı için ne anlam taşıdığını bilmiyordu. İyi bir tarih öğrencisi olmayan yönetmen, kurnaz bir işadamıydı. Kaddafi'nin ulusal gururunu okşamanın yolunu biliyordu…

Arşiv malzemelerinden yararlanarak beni Ömer Muhtar kılığına soktuktan sonra çokça fotoğrafımı çekti. Bu iş için bulabileceği en iyi kostümcülerle en iyi makyajcıları tutmuştu…

Resimler hazır olunca Kaddafi'yi görmeye gitti. Yanına aralarında fotoğraflarımı da tıkıştırdığı bir yığın tarih kitabı almayı unutmadı. Akad, Ömer Muhtar'la ilgili tasarısını en sona saklayarak Kaddafi'yi kandırmayı başardı. Gösterisini sürdürdüğü bir sırada kitapları 'yanlışlıkla' yere düşürdü, fotoğraflar yere saçıldı…

Kaddafi fotoğraflardan birkaçını yerden alırken büyük bir merakla 'Nedir bunlar' diye sordu. 'Ha onlar mı, önemli değil, geçmiş yıllara ait.' dedi, Akad! Bir yandan da eşyalarını topluyordu…

Kaddafi resimleri inceledi ve şöyle dedi:

'Evet, bu Ömer Muhtar… Hayranı olduğum kahramanlarımızdan biridir. Fakat siz bu fotoğrafları nereden buldunuz? Bende dünyanın dört bir yanından topladığım bir fotoğraf koleksiyonu var ama bunları daha önce hiç görmedim.'

Akad, fotoğrafları İngiltere'de bulduğu söyledi!

Ömer Muhtar hakkında bir film yapmak istediğini, fotoğrafları bu amaçla sağladığını anlattı…

Film fikri, Kaddafi'yi çok heyecanlandırmıştı. 'Böyle bir filmi ben de desteklemek isterim' diye konuştu…"

*

Anthony Quinn, "Çöl Aslanı: Ömer Muhtar" filminin nasıl doğduğunu hatıratında bu satırlarla anlatıyor. Mustafa Akad'ın bu ilginç numarası, Kaddafi'nin bütün projeyi üstlenmesi sonucunu doğurdu. 1981'de çekilen film, Ömer Muhtar'ın Mussolini İtalya'sına karşı giriştiği direniş hareketinin dramatik öyküsünü geniş kitlelerin öğrenmesini sağladı.

*

Yaşayan neler görüyor…

Ömer Muhtar'ın 94 yaşındaki oğlu; Roma'nın Ciampino askeri havaalanında uçağın merdivenlerinden inerken, birkaç basamak aşağıda kendisini bekleyen Muammer Kaddafi'nin yakasında "İtalyanlarca idam edilen babasının zincirlenmiş haldeki fotoğrafı" asılıydı! Ömer Muhtar'ın "muhteşem dönüşü" karşısında; başta Silvio Berlusconi olmak üzere İtalyanlar şoktaydı.

Kaderin cilvesine bakar mısınız?

Önceki ve Sonraki Yazılar