Cincinnati Üniversitesinden Bekir İlhan, ABD Başkanı Donald Trump'ın, Super Bowl'u izlemesinin arkasında yatan mesajları, AA Analiz için kaleme aldı.

***

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump, 59. Super Bowl öncesi Fox News kanalına bir röportaj verdi. Bu röportaj, maç önünde yayımlanan kısmı oldukça kısa olmasına rağmen zamanlaması ve bağlamı açısından önemli. Bu noktada, gerek Trump'ın ikinci başkanlık döneminin ilk ayı geride kalırken verdiği mesajlar gerekse de ABD'de son dönemdeki kültür savaşının spor dallarındaki yansıması dikkate değer.

Öncelikle Super Bowl, Amerikan futbolu ligi National Football League'in (NFL) sezon finali karşılaşmasıdır. Müsabaka, ABD'de neredeyse her yıl izlenme rekorları kırıyor. Örneğin, geçen yılki final 123,4 milyon kişi tarafından izlenerek Apollo 11'in ay misyonundan beri Amerikan tarihinde en çok izlenen televizyon yayını oldu.

Super Bowl mevcut haliyle sadece bir spor karşılaşması olmanın çok ötesinde bir anlama sahip. Super Bowl'un kültürel bir tarafının olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Organizasyon bu anlamda Amerikan hayat tarzının bir yansıması olarak görülebilir. Her yılın şubat ayında yapılan bu büyük organizasyon, milyonlarca Amerikalı için bir pazar günü eğlencesi hüviyeti taşıyor. Yine o gün için oldukça fazla yeme içme alışverişi yapılıyor. Super Bowl bu anlamda rekabet, tüketim kültürü ve eğlencenin iç içe geçmiş olduğu bir Amerikan kimliğinin parçası olarak da değerlendirilebilir. Organizasyon boyunca ünlü şarkıcıların devre arası gösterileri de Amerikan pop kültürünün önemli bir temsilini sunuyor. Sanatçılar için de o sahneye çıkmak ne kadar ünlü olurlarsa olsunlar önemli bir kariyer göstergesi olarak görülüyor.

2000'li yıllardan beri özellikle eski ABD Başkanı Barack Obama'dan itibaren Amerikan başkanları kısa bir röportaj için maç önü programında yer alıyor. Gelenekselleşmeye başlayan bu olay, Trump ve Joe Biden dönemlerinde bazı yıllarda sekteye uğramıştı. ABD'de en çok izlenen spor müsabakası olması ve yukarıda bahsedilen kültürel tarafı düşünüldüğünde Super Bowl'un başkanlar için iyi bir iletişim fırsatı olduğunu söylemek mümkün. Yine izleyicilerin maç günü dolayısıyla keyifli ve pozitif olabilecekleri dakikalarda ekranlarda olmak seçmen ve kitle psikolojisi bağlamında başkanların medya ekibi için dikkate değer bir husus.

- Amerika'da spor ve siyaset ilişkisi

Super Bowl ve genel olarak NFL son yıllarda Amerika'daki siyaset ikliminden payına düşeni alanlar arasında. Özellikle sahne gösterilerinin artık fazlasıyla çıplaklık ve müstehcenlik içermesi ABD'de birçok kesimi rahatsız ediyordu. Yine devre arası gösterisi yapan sanatçıların siyasi görüşü de tartışılıyordu. Aslında NFL son yıllara kadar NBA'ye oranla daha az politize görünüyordu. Özellikle NBA'de LeBron James gibi yıldız isimlerin seçimlerde açıkça Demokrat adayları desteklemesi ABD'de spor dallarındaki bu siyasi ve toplumsal gerilimleri yansıtıyor. Bu anlamda, muhafazakar kesimler de NFL'i, NBA'de olduğu gibi "woke" kültüre kaptırmama derdindeydi.

Trump ilk başkanlığı döneminde NFL ile gelgitli bir ilişki yaşamıştı. Ligdeki bazı siyahi oyuncuların Amerikan marşı sırasında diz çökme protestosuna tepki göstermişti. Yine 2018'de şampiyon olan takımı Beyaz Saray'da ağırlama davetini de son dakikada çekmişti.

- Trump'ın röportajında verdiği mesajlar

Bu yıl itibarıyla göreve yeniden gelen Trump, daha farklı bir atmosferde Super Bowl'da boy gösteriyor. Trump, görevdeki bir Amerikan başkanı olarak ilk defa Super Bowl'u izledi. Bu anlamda, hem izleyici sayısı olarak oldukça fazla izlenmesi hem de referans verdiği kültürel ve siyasi kodlar düşünüldüğünde Trump'ın başkanlığının ilk ayını bu vesileyle kısa da olsa Fox News ekranlarında değerlendirmesi politik olarak anlamlı bir hareket.

Trump, ilk ayındaki icraatları düşünüldüğünde çok hızlı bir dönüş yaptı. Birçok alanda keskin sonuçları olan kararname ve direktiflere imza attı. Bunlar arasında sporla ilgili imza attığı kararname de erkeklerin translık adı altında kadın sporlarında yarışmasının önüne geçen karardı. Verdiği röportajda bu konuya da değinen Trump, diğer icraatlarını da övmeyi ihmal etmedi. Zaten röportaj, Trump'a zor sorular sorulan bir mülakattan ziyade kendini anlatma fırsatı verecek şekilde kurgulanmıştı.

Verdiği cevaplara bakıldığında, Trump kendine yönelik değerlendirmeler de yaptı. İlk döneminde Washington'ı çok da tanımadığını ve zaman zaman istemeyeceği adamları atadığını itiraf etti. İkinci döneminde daha güçlü olduğunun altını çizdi. Diğer taraftan Trump, son zamanlarda tartışmaların merkezinde olan Elon Musk'a da sahip çıktı.

Trump için "Irkçılığa Son Ver" mesajının sahaya yansıtılmaması da NFL'e karşı "zafer" ilan etmesi için yeterli. Söz konusu mesaj, içeriği itibarıyla ırkçılık karşıtlığı içermesine rağmen maç öncesinde Amerikan milli marşının yanı sıra "siyahi marşı" olarak da ifade edilen marşın okunması gibi hususlar göz önüne alındığında ABD'deki ırk meselelerini politikleştirdiği gerekçesiyle tartışılıyordu.

Sonuç olarak, Trump'ın maç önü röportajı ve maçı izlemesi, bir devlet başkanının ülkesinin en çok ilgi gösterilen spor müsabakasına katılmasının da ötesinde politik anlam taşıyan bir olay. Bu anlamda, bu olayın Trump için bir politik gövde gösterisi ve NFL yönetimi içinse ülkenin politik atmosferi içinde bir orta yol tutturma şansı sunmuş olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.

[Bekir İlhan, Cincinnati Üniversitesi, Kamu ve Uluslararası İlişkiler Fakültesinde Siyaset Bilimi alanında doktora adayıdır.]

* Makalelerdeki fikirler yazarına aittir ve Anadolu Ajansının editoryal politikasını yansıtmayabilir.