Müslümanların büyük çoğunluğu hatta hepsi Kadir Gecesini en güzel şekilde değerlendirebilmek, o gecenin af ve mağfiretinden istifade edebilmek için gayet gösterirler. Her ülkede, farklı toplumlarda buna ait yerleşmiş gelenek ve uygulamalar vardır. Herkes kendi çapında bir şeyler yapar.
Bu yıl eskiden görmediğimiz yeni bir uygulama ve hastalığı da görmüş olduk. Kadir Gecesi münasebetiyle Müslümanların manevi değerleriyle alay etme sapkınlığı da bu yıl türedi. İslam’a olan düşmanlıktan Kadir Gecesi de nasibini aldı. Allah akıl, feraset, izan ve hidayet nasip etsin.
Burkina Faso’da Kadir Gecesinin coşkusu daha farklıdır. İçinde çok az sayıda Müslümanın yaşadığı köylerde Müslüman halk, diğer dinlere karşı kendilerini Kadir Gecesiyle diri tutmuşlar. Bu gece vesilesiyle bir ve beraber olmuşlar. İbadet ve bu geceye mahsus etkinliklerle ayakta durmuşlar. Bunu bizim diyarlarda anlamak zordur. Buna burun kıvıracak ve “Kadir Gecesiyle mi var olmuşlar?” diye müstehzi bir yaklaşım sergileyenler olacaktır. Ama uzaktan gördüğünüz gibi değil buralar. Bu Kadir Gecesi buluşmaları bazen derme çatma bir mescitte, bazen bir ağacın altında veya köyün bir köşesinden olmuş. Fecre kadar orada kalmış ve buna devam etmişler. Şayet köylerinde bu kadarını yapacak bir cemaat ve organize yoksa o gün komşu bir köye gitmişler.
Ben bayram günü 3-5 yerde bayram namazı kılan bir Ahmet amcayı tanıdım. Bölgede imamlık yapabilecek kimse yokmuş. Bu nedenle sabah kendi köyünde başlar ve sırayla diğer köylere geçip orada onlara bayram namazı kıldırırmış. Sonra da hızlıca diğer köye... Artık şimdi rahat, buna ihtiyaç kalmamış.
Bir köyün imamından şu ilginç anekdotu dinlemiştim. “Geçen yıl bizim mescidin inşaatı henüz bitmemişti. Köydeki bütün Müslümanlarla Kadir Gecesi için toplandık. Ama yağmur yağmaya başladı. Kapalı bir mekâna ihtiyacımız var. Sonra gidip kilisenin papazından rica ettik de o gece orayı kullandık.” Nasıl bir duygu? Garip değil mi?
Ama rivayetler, Kadir Gecesinin gününü net olarak bildirmez. Onun ramazan ayının son on gecesine gizlendiğini ve bu günlerde aranması gerektiğini söyler. Burkina Faso’daki Müslümanlar buna çok sıkı bir şekilde sarılırlar. Ramazanın son 10 günü gerçekten başka bir hazla değerlendirirler. Kıyamü’l leyl / gece namazı / Teheccüt namazı gece boyu devam eder. 10 rekât teheccüt namazına ilave olarak 3 rekât vitir namazı kılınır. Beraberinde namaz aralarında uzun vaazlar yapılır. Bu günlerde camiler tıklım tıklım dolu olur. Kadınlar, erkekler, çocuklar, arkada uyuyanlar, önde namaz kılanlar...
Mesela bizim camide bir doktor aralarda sağlık konusunda vaazlar veriyordu. Geçen gece birisi sinüzitle ilgili bir soru sordu da onu açıkladı. Bizim de buralardan alacağımız birçok güzellik vardır.
Gece herhangi bir saatte kalkarsınız, evinizin çevresinde birçok mescitten farklı farklı vaazlar, Kur'an sesleri yankılanır. Mesela bizim mescidin hemen karşısındaki ev Hristiyan bir adama ait. Ramazan boyunca ezanlar zaten okunuyor, öğle ikindi arasında tefsir dersi yapılıyor, sonra da teravih namazı kılınır, namaz aralarında salavatlar, ilahiler, saat 9 gibi bu namaz biter. Bugüne ait olanlar bitti mi? Elbette değil. Gece saat 01 de teheccüt namazı başlar ve üç buçuğa kadar sürer. Bir buçuk saat sonra sabah namazı başlar. Tüm bunlarda hoparlörle ses dışarı verilir. Zira mevsim gereği çoğu açık alanda yapılır. Ama kimse bundan şikâyetçi olmaz.
Geçen haftalarda Hristiyanların bir bayramı nedeniyle biz de onların seslerini duymuştuk. Gece boyu onların kutlaması devam etmişti. Burada da normal zamanda mescide az uğrayan ama Kadir Gecesinde bir geceliğine bile olsa gelen Müslümanlar vardır. İşte bunları bir defalığına bile olsa bulmuşken birkaç cümle fazla söyleyebilmenin derdine düşerler imamlar.
Geçen gün bizim okul müdürü Âdem’i gördüm. Rengi kaçmıştı. “Hayırdır üstat hasta mısın?” dedim. “Hasta değilim. Ama Ramazan nedeniyle gece programları ve gündüz iş var. Bu da biraz yorgunluk ve uykusuzluk veriyor” dedi. Mesela Kadir Gecesi'nde mahallesindeki mescitte vaaz edecekmiş. Beni de yardıma davet etti. Ama Morece konuşamayacağım için ona dua ederek yardım ettim.
Böyle bir kadir gecesi ve son on gün değerlendirmesine ne dersiniz. Gerçi bu yıl bitti ama...
***
Uzak diyarlardan sizlere bir bayram tebriki göndersem alırsınız değil mi?
Gurbet bayramını bilenler vardır. İnşallah gurbete vesile olur da boşa gitmez.