Sevgili Dostlar,

Eskiden yolda kalana çorba ikram edilirdi; şimdi aynı çorba size üç katı fiyata satılıyor. Kar yağdığında komşu kapınızı çalardı, şimdi algoritmalar devreye giriyor, fiyatlar tırmanıyor. Uçmak istediğinizde bir seyahat acentasını arar, biletinizi alır, uçağınıza binerdiniz. Hepsi bu kadar sade, bu kadar insaniydi.
Bugünse teknoloji kılığında kurulmuş bir dijital tuzağın içine düşüyoruz. Çünkü artık büyük teknoloji şirketleriyle hava yolu devleri el ele vermiş durumda — sizi yolcu değil, yolunacak kaz olarak görüyorlar.
Teknoloji, hayatı kolaylaştırmak bir yana, cepleri daha da derinleştiren bir labirente dönüştü. Özellikle uçak bileti alırken, bu düzenin acımasızlığını iliklerimize kadar hissediyoruz.
________________________________________

Kar Yağarken Merhamet Değil, Fiyat Yağıyor

Örneğin kar veya yağmur yağdığında, taksi bulmak neredeyse imkânsız.

Uygulamalara baktığınızda, normalde 25 dolar olan bir mesafe için 112 dolar istendiğini görüyorsunuz.
Sebep? Algoritma şöyle diyor: “Arz az, talep çok.”

Eskiden insanlar yolda kalanı arabasına alırdı, yardim ederdi, şimdi sistem seni açık artırmaya çıkarıyor.
İçinde bulunduğun zor duruma fiyat biçiyorlar.

Sadece taksiler değil, oteller de aynı.,

Otellerin Dijital Kar Yağmacılığı

Kar yağdı, uçuş iptal oldu. Mecburen otel arıyorsunuz.

Booking siteleri devreye giriyor.

Aynı otelin, aynı odası bir gün önce 149 dolardı.

Bugün? 419 dolar.

Neden? Çünkü sistem, sizin zor durumda olduğunuzu biliyor.

“Zor anlar”, onların en büyük fırsatı.

Algoritmalar artık sadece fiyat belirlemiyor; duygusal manipülasyon yapıyor:

• “Bu fırsatı kaçırma!”

• “Sadece 1 oda kaldı!”

• “Şu anda 19 kişi bu odayı inceliyor!”

Yani dijital dünya sizi panikle satın almaya zorluyor.

Bunun adı artık pazarlama değil, psikolojik şantaj.
________________________________________

Havayolları: Uçurmuyor, Yoluyor

Geçenlerde Arjantin’e gitmek için aldığım direkt uçuşu iptal ettiler.

Yerine iki aktarmalı, toplamda 11 saat daha uzun bir uçuş önerdiler.

Kabul etmeyince bana 300 dolar teklif ettiler.

İyi niyetli gibi görünse de, aslında basit bir hileydi:

Benim 3.000 dolarlık biletimi iptal edip, 2.000 dolarlık başka bir bileti başkasına satacaklardı.

Aradaki 1.000 doları “kâr” yazacaklardı.

Bana teklif ettikleri 300 dolar, sessiz bir soygunun sus payıydı.
________________________________________

Yeni Sömürü Sistemi: Koltuk Seçimi 29 Dolar, İnsaniyet Sıfır

Eskiden sadece ekonomi ve business sınıfları vardı.

Bugün aynı uçağın içinde 7 farklı ekonomi sınıfı var:

Basic, Light, Flex, Comfort+, Premium, Premium+...

Hepsi aynı koltuklar, aynı kabin…

Fark ne? Sadece sizden ne kadar daha fazla para alabilecekleri.

Uçak tuvaletlerinin paralı hale gelmesi hâlâ "şaka" sanılıyor.

Ama biliyoruz ki bu, sadece zamanı gelmemiş bir karar.
________________________________________

Bilet Siteleri: "Fiyat Karşılaştırıyoruz" Diye Cebinizi Karıştırıyorlar
Rakamlar korkunç.

Google Flights, Kayak, Booking, Priceline, Expedia gibi platformlar tarafsız görünür.

Ama gerçekte, en yüksek komisyon veren firmaların biletlerini öne çıkarırlar.

Umurlarında olan tek şey, daha yüksek komisyon almaktır.

Sadece Booking.com’un 2024 geliri yaklaşık 25 milyar dolar.

Siz bilet aradıkça sistem, uçmak zorunda olduğunuzu “anlar” ve fiyatları artırır. Zavalli insanlar da fazladan odeme yapar.

Buna “dinamik fiyatlandırma” deniyor ama aslında bu, dinamik bir soygun.
________________________________________

Uçmak Özgürlüktü, Şimdi Dijital Rehinelik

Eskiden uçmak, bir özgürlüktü.

Bugünse seyahat, dev dijital sistemlerin elinde bir esaret haline geldi.

Ve en kötüsü? Tüm bunlar yasal.

Sizi soyanlar, dünyanın bir tatil bölgesinde, yatından, yattığı yerden soyuyor.

Onları bulmak zor, şikâyet etmek imkânsız.

Çünkü dolandırıcılık artık bir birey tarafından değil, şirketler ve algoritmalar tarafından yapılıyor.

Yani sizi soyanın kim olduğunu bile bilmiyorsunuz.
________________________________________

Ne Yapmalı?

• Tüketici dernekleri artık bu “çağdaşlık” kisvesi altındaki çağdışı fiyatlandırma sistemlerine karşı organize olmalı.

• Devlet, “serbest piyasa” bahanesiyle yapilan bu haksız uygulamalara göz yummamalı.

• Daha etkin şikâyet hatları kurulmalı. Bu adamlar, istedikleri gibi algoritma üretip insanları soyamamalı.

• Yasal düzenlemeler bu şirketlerin gerisinde kalmamalı.

• Ve bizler, en azından farkında olmalı ve bu düzeni ifşa etmeliyiz.

Çünkü her geçen gün, insanlıktan biraz daha uzaklaşan bir dijital sömürü düzeni inşa ediliyor.

Bu düzen, zengini daha zengin, fakiri daha fakir yapıyor.

Ve sessiz kalırsak, bir gün nefes almak bile “ekstra hizmet” olabilir.
________________________________________

Yarın uçak biletinizde

• 20 dolar “basınç ayarı farkı”,

• ya da 10 dolar “havada idrarını yaptın parası” görürseniz,
şaşırmayın.

Çünkü bu düzen mantığa değil, fırsata göre çalışıyor.

İnşallah yasa koyucular bu soyguncuların hakkından gelir,
ve insanlar yeniden özgürce uçabilir.

Kalın sağlıcakla.