“Beğen, Paylaş, Eziyet Et”

“Hakikati arayan onu bulmanın cezasına katlanır “/21 Grams’2004

“Her gün, dünya çapında milyarlarca insan fotoğraf ve video yüklemek, başarılarını paylaşmak ve ağlarıyla etkileşim kurmak için sosyal medyayı kullanıyor. Ancak otoriter örgütler ve rejimlerde sosyal medya, bağlantıda kalmanın bir aracından daha fazlasıdır; o, insanların özgürlüğünü belirlemek için bir araçtır!”

Türkçedeki trol kelimesinin kökeni “yem atmak”, “oltayla balık tutmak”, “haraç kesmek” anlamlarına gelen İngilizce “troll” kelimesine dayanır. Balıkçılıkta, bir tür balık ağını ifade eden trol kelimesi, internet ortamında genellikle insanların dikkatini çekerek onların ilgisinden beslenme amacı güden bireyleri tanımlamak amacıyla kullanılmıştır. Trol, İnternet’te insanların keyfini kaçırmak ya da tartışma başlatmak için tohum ekmeye çalışan, çeşitli şekilde ironik (alaycı) söylemlerle hakaret eden veya alaycı bir dille kişilere dolaylı olarak rahatsızlık veren, anlaşmazlık yaratmaktan hoşlanan kişidir.

Troller forumlar, bloglar, sohbet odaları, oyunlar gibi çevrimiçi topluluklarda kasten alevlendirici, konu ile ilgisi olmayan mesajlar göndererek okuyucuları ve izleyicileri provoke edip duygusal cevaplar verdirtme ya da bir başlığın konusunu dağıtma niyetindedirler. Bunlar, sosyal medyada ve çeşitli platformlarda kasıtlı olarak kullanıcıları manipüle ederek, düşmanlık, tartışma ve çatışma çıkaran bilinçli kişilerdir.

Troller, muhatap aldıkları kişileri kışkırtmak, galeyana getirmek, kızdırmak ve üzmek gibi olumsuz tepki ve duyguları uyandırmak amacıyla çeşitli paylaşım ve yorumlarda bulunur. Paylaşılan bilgilerin doğruluğu ve güvenilirliği konusunda hassas olan internet kullanıcılarının bu hassasiyetinden yararlanmakta ve bireylerin aşırı tepkilerinden beslenmektedirler. Özetle ifade etmek gerekirse internet trolleri, olumsuz ve yıkıcı bir tutum benimseyen, dikkat çekme amacı taşıyan provokatörlerdir.”

Nedense gerçek insanlara zarar verdiklerini “anlamazlar”, “anlamak istemezler” veya “anlamak gibi bir dertleri yoktur.” Onlara göre, diğer İnternet kullanıcıları tam olarak insan değildir, bir tür dijital soyut varlıktır; bu bakımdan verdikleri acı için hiçbir üzüntü hissetmezler. Aslında, verdikleri acı ne kadar büyükse, ‘başarıları’ da o kadar büyüktür!

Troller eleştiriye (yapıcı veya yıkıcı) tamamen duyarsızdır. Onlarla pazarlık edemezsiniz, onların utanç veya şefkat hissetmelerine neden olamazsınız, onlarla mantık yürütemezsiniz, pişmanlık duymalarını ya da vicdan muhasebesi yapmalarını sağlayamazsınız. Onlara bir nedenden ötürü nezaket veya sosyal sorumluluk kurallarına bağlı olduklarını hissettiremezsiniz. “Onları değiştirecek bir şey yazabilirim” diye düşünebilirsiniz; ancak gerçek bir trol sadece kelimelerle ve konuşmalarla değiştirilemez.

Bazı insanlar (özellikle uzun yıllardır çevrimiçi olanlar) trollerden rahatsız olmaz ve onları interneti kullanmanın kaçınılmaz bir tehlikesi olarak görür. Deyim yerindeyse, “Karıncalar olmadan piknik yapamazsınız.” Herkesin bu kadar rahat olması güzel olurdu, ancak üzücü gerçek şu ki trollerin ana amaçlarından biri insanların cesaretini kırmaktır. Troller paranoyak bir ortam yaratırlar ve yeni gelen birinin yaptığı sıradan bir eleştiriyi bile vahşi ve uygunsuz bir tepkiyle karşılayabilirler. Sistemdeki diğerlerinin iyiliği için sakın dramatik bir “elveda!” mesajı göndermeyin. Bu, trolün savaşı kazandığına ikna eder. Belki de, trolün ateşlediği düşmanlık nedeniyle ayrıldığınızı duyurmak kadar zarar verici bir mesaj yoktur. Troll ‘ün amaçlarından biri sizi kötü göstermektir.

Trollerin kaos yaratmak için kullandıkları tekniklerden biri sevilen bir kişi gibi davranmaktır. Troller ilgi isterler ve bunun olumlu ya da olumsuz olması umurlarında değildir. İnterneti, kendilerine narsistik bir coşkuyla bakabilecekleri bir ayna olarak görürler.

Bir trolle akıl yürütmeye çalıştığınızda o kazanır. Bir trole hakaret ettiğinizde o kazanır. Bir trole bağırdığınızda o kazanır. Bir trolün saplantısını “tedavi etmeye” çalışmak boşunadır. Birinin trol olduğundan şüphelendiğinizde, bunun sadece kötü ruh halindeki biri olup olmadığını görmek için nazik, yumuşak bir mesajla yanıt vermeyi deneyebilirsiniz. Ancak karşınızdaki (trol) kişi hayvanca davranmaya devam ediyorsa ve tatsız olmaktan zevk alıyorsa, tek etkili tutum tepkinizi başkalarına trollere yanıt vermemeleri gerektiğini hatırlatmakla sınırlı olmalıdır. Trollerin baş edemediği tek şey görmezden gelinmektir. Onların blöflerini görmezden gelip hoş bir şekilde yanıt verirseniz, genellikle sakinleşirler. Bir şey söylemeniz gerektiğini düşünüyorsanız, sistem operatörüne (ve e-posta adreslerine sahipseniz diğer kullanıcıların bazılarına) gizli bir mesaj göndermek en iyi hareket tarzıdır. Öfkeyle tepki verirseniz, trol kazanır. Bu yüzden bir mesaj panosunda sizi taklit eden bir mesaj görürseniz, basitçe “ O Ben Değildim “ başlıklı bir takip cevabı yazın ve sadece şunu yazın: “O mesajı ben yazmadım, sahte.”

Trol çiftliği siyasi görüşlere ve karar alma süreçlerine müdahale etmeyi amaçlayan kurumsallaşmış internet trolleri grubuna verilen isimdir. Bu gruplara istihbarat örgütleri, yıkıcı fikir sahibi terör grupları, suç örgütleri, ulusal ve küresel şirketler ve hatta devletler muazzam yatırım yapar ve beslerler.

Peki ama neden? Bu kadar farklı aktöre sosyal medya trafiğini etkilemek için muazzam kaynaklar akıtılmasının sebebi ne? Elbette öncelikli ve bariz hedef kamuoyunu etkilemek ve propaganda yapmak, zihinleri yaygın şekilde maniple etmek Kendi görüşlerinin ve destekçilerinin gerçekte olduğundan çok daha yaygın olduğu izlenimini yaratmak, suni gündem ve taban hareketleri oluşturmak, sanal ortamın kısıtlı kaynağı olarak addedilen dikkatleri dağıtmak. Bir diğer amaç muhalifleri ürkütmek, seslerini bastırmak, iletişim ağlarını ve örgütlenme kanallarını sekteye uğratmak, siyasi rakipleri yıpratmak, prestijlerini azaltmak, kişisel saldırılarla ilgiyi siyasi meselelerden uzaklaştırmak. Velhasıl rasyonel tartışmayı sabote etmek, tarafları kutuplaştırmak, fevri tepkilere sebebiyet verip kimsenin birbirini dinlemediği, önyargıların kemikleştiği bir ortam meydana getirmek…

Unutmamamız gereken şey biz sıradan insanların özgürlük alanı olarak gördüğümüz sanal alemde organize birilerinin gerçeği ters yüz etmek için bizi manüple etmek, aklımızı bulandırmak, mevzimizi terk ettirmeye dönük olanca güçleri ile gece gündüz harıl harıl çalıştıkları gerçeğidir! Bunca olup biteni, etkileme mekanizmalarını, kampanyaları, kemikleşmiş yada kemikleştirilmeye çalışılan fikir ve kavramları bir de bu gözle değerlendirelim diye paylaşmak istedim. Troller, troll birlikleri, troll çiftlikleri ya da troll fabrikaları ile baş etmek için yapılabilecekler de başka bir yazının konusu olsun.

*Bu yazıyı beğenip faydalı bulduysanız sosyal medya hesaplarınızda paylaşarak daha çok kişiye ulaşmasına destek olabilirsiniz… İlginize teşekkür ederim.