Türkiye’de 1 Ekim 2025 itibari ile yeni bir dönem başladı. Mesleki olarak vergi ile uğraşanların gündeminde olsa da sokaktaki vatandaş için sessiz sedasız yürürlüğe giren bu uygulama ile yapay zeka destekli vergi denetimi sahaya inmiş bulunuyor.

Kısa adı KURGAN olan Kuruluş Gözetimli Analiz Sistemi, Hazine ve Maliye Bakanlığı Vergi Denetim Kurulu tarafından geliştirildi.

Kayıt dışı ekonomiyle mücadelenin amaçlandığı bu sistem neler getirecek-neler götürecek birlikte göreceğiz.

Yapay zekâ desteği ile risk analizi yapılması temelinde çalışacak bu sistem ile “anlık” takip yapılması, her türlü ticari işlem ile banka ödemelerinin yasal ve teknik açıdan irdelenmesi, riskin tespiti halinde derhal izaha davet yazısı gönderilmesi amaçlanmaktadır.

Sistemle birlikte; şirketlerin kuruluş tarihinden itibaren incelemelere başlanacak, yüksek riskli işlemler için izaha davet müessesesi uygulanacak, alınan izah ve ön inceleme neticesine göre stok hareketleri ve e-belgeler entegre olarak denetlenecek.

Klasik vergi incelemesinden farklı olarak geriye doğru inceleme yerine, Türkiye’deki tüm mükelleflerin mal alım-satımları ile hizmet ifaları aynı anda taranabilecek.

Halk arasında naylon fatura olarak isimlendirilen Sahte ve Muhteviyatı ile Yanıltıcı Belge düzenlenmesi veya kullanılması, beyannameler ile fiili durumlar arasındaki farklılıklar, elde olmayan malın var gibi gösterilmesi veya var olan malın belgesiz satılması, e-belgeler arasındaki sistematik uyumsuzluk, mükellefin sicili, iştigal konusu veya faaliyet gösterilen alandaki ortalama gelir veya zarardan daha yüksek ya da düşük Kar/Zarar gösterilmesi gibi durumlarda sistem ilgili mükellefi “riskli” olarak kodlyacak ve izaha davet müessesesi işletilecektir. İzahı yetersiz görülen ticari şirketler ya da gelir vergisi mükellefleri denetime alınacaktır.

Sadece sermaye şirketleri değil ticaretle uğraşan şahıslar da bu sistemin gözetimi altında olacak, gerektiğinde denetim süreci bitene kadar teminat ya da ihtiyati haciz uygulanabilecek, sistemin kaçakçılık riski görmesi halinde hapis cezası dahi gündeme gelecektir.

Ezcümle, Türkiye’de yeni bir vergi denetim sistemine hepimiz hazır olmalıyız. Alım-satım yaptığımız kişi ve kurumları ince eleyip sık dokumalı, kayıtlarımızı ve belgelerimizi birbiri ile uyumla halde takip etmeliyiz. En önemlisi de tüm işlemlerimizin “gerçek” ve izahı mümkün olmalıdır.

Hoşça bakın zatınıza…