Önceki yazımızda veteriner hekimlerin yurtdışına göçü ile ilgili sebepler ve mevcut durum kıyaslaması hakkında özet bilgi vermiştik.

Peki bu gidişlerin sonuçları düşünüldüğünde ülkemiz kayıp mı ediyor yoksa kazanım mı elde ediyor?

Çeşitli kaynaklardan edindiğim bilgilerin özeti olarak, 2020-2024 yılları arasında tahminen 500 civarında veteriner hekim yurtdışında çalışmak üzere göç etmiş denebilir.

Genellikle genç veteriner hekimler, pet sektöründe çalışma amaçlı gitse de, birçoğu önce gıda veya çiftlik hayvanları sektörlerinde başlangıç yaparak, 1-4 yıl civarında bir zaman zarfında gereken denklikleri alıp pet klinisyenlik sektörüne geçmeyi hedefliyor. Bunlardan az bir kısmı da pet sektöründe veteriner tekniker/teknisyen pozisyonunda çalışmaya başlayıp sonrasında denklik ve lisans alarak hekim pozisyonuna geçmeyi hedefliyorlar.

İngiltere, Almanya, Kanada, Hollanda gibi ülkeler daha çok tercih ediliyor. Amerika ve Avustralya iyi koşullar olmasına rağmen uzaklık ve adaptasyon zorlukları nedeniyle daha az tercih ediliyor.

Türkiye’de doktora yapanlar uzmanlaşanlardan veya uzmanlık yapmayanlar için belirli yaş/tecrübe kazanarak işini istediği seviyeye getirenlerden yurtdışına gidenler son derece az.

Bu gidişlerin ülkemiz açısından olası eksileri:

• Nitelikli vatandaşların ülkeden ayrılması

• Ülkedeki meslek düzeyinin yetersiz olduğu ve bu nedenle gidenler olduğu izlenimi oluşması

Gibi sonuçlar öne sürülebilir.

Ülkemizdeki veteriner fakültesi ve mezunu sayısının yeterli ve hatta fazla olduğu düşünüldüğünde, veteriner hekimlerin bu düzeyde göçlerinin sayı kaybı açısından hiçbir olumsuz etkisi olmayacaktır.

Uzmanlaşmış hekimlerin de gitmeyi tercih etmiyor olması ülkemizde özel nitelikli iş gücünün kaybedilmediğinin göstergesi olabilir.

Olası artıları:

(Giden hekimlerin Türkiye ile bağı az veya çok hep devam edeceği için)

• Dünya standartlarında veteriner hekimlik hizmetleri ve tekniklerinin, bilgi ve tecrübe anlamında ülkemize aktarımının artması

• Ülkemiz veteriner hekimlerinin uluslararası bağlantılarının artması ve ufkunun gelişmesi

• Yurtdışında ülkemiz veteriner hekimliğinin temsil ve tanıtımının artması

• Döviz aktarımı (İnternet kaynaklarına göre, yurtdışında sağlık alanında çalışanlar sadece 2023 yılında ülkemize 2.5 milyar $ civarı aktarımda bulunmuş.)

• Yurtdışındaki Türk veteriner hekimlerin, oraya gelecek yeni meslektaşlara rehberlik desteğinin artmasıyla daha başarılı meslektaşların yetişmesi

Yukarıda sayılan artıları değerlendirdiğimizde, ülkemiz için paradan çok daha değerli kazanımlar olduğu görülüyor.

Tanıdığım ve yurtdışına giden meslektaşlarımdan farklı yerlerdeki iki hoca, birkaç gencin doktora yapması ve iş süreçlerine destek olmuştu. Ayrıca oradaki kazanımlarının ülkemize aktarımı cabası.

Klinisyen olan bildiğim meslektaşlarımdan yurtdışına gidenler henüz uzun zaman geçirmediğinden sadece geçiş tecrübeleri ve adaptasyon süreçleri hakkında onlardan bilgi alınabilir. Merakı olanların @vetchange isimli youtube veya podcast kanallarında bulunan söyleşileri dinlemesini tavsiye ederim. (Bağlantıları en altta bırakıyorum.)

Bu kazanımlar açısından somut örnekler arasında kendi tecrübemi de paylaşmak isterim:

A.B.D. Florida Üniversitesi’nde çalıştığım dönemde bulunduğum kurumda ve bölgede ilk Türk veteriner hekim olduğumun bana söylenmesi ülkemizin tanınırlığı açısından bir katkı göstergesidir.

Çalıştığım sürede başarılı klinik ve akademik (ödül alan) çalışmalar yapmamız ve kongre sunumlarımız sayesinde orada ülkemi temsil anlamında iyi bir sonuç elde etmek gurur verici.

Kazandığım mesleki bilgi ve tecrübe, ve ufkumun açılması açısından yaşadıklarım paha biçilmezdi…

Türkiye’ye döndükten sonra da bunları devam ettirmek ve meslektaşlarımla paylaşmak belki de en önemli kazanım.

Ayrıca yakın zamanda, yurtışından davet almak konusunda kendi çabalarıyla sonuç alamayan iki akademisyen meslektaşım için çalışma davetini aracılık ederek kolayca alabilmemiz de orada bıraktığımız olumlu intibanın bir sonucudur.

Sonuç ve Önemli Tavsiye

Yurtdışına gitmek her ne kadar hem birey hem ülkemiz açısından kazanımlar getirse de,

Burada önemli olan her zaman amaçtır.

Amacımız her zaman kendimizi ve insanımızı daha ileriye taşımak olmalıdır.

Daha çok para, daha fazla prestij vb. gibi amaçlar, bizi kısa vadede tatmin etse de, uzun vadede insan yaşamının anlamına katkı veremez.

Bu nedenle, hedeflerimizi belirlerken asıl niyet ve asıl amaç, bir kızılelma gibi olmalıdır.

Ülkesine ve insanlığa fayda veren insanlardan olmak dileğiyle.

Doç. Dr. M. Zeki DEVECİ